10 największych skolopendr na świecie

*Zestawienie najlepszych według redaktorów. O kryteriach wyboru. Materiał ten ma charakter subiektywny, nie jest reklamą i nie powinien być interpretowany jako wskazówka do zakupu. Przed zakupem wymagana jest konsultacja specjalisty.

Scolopendras to duże centipedes, które żyją w ciepłym, gorącym klimacie. Według klasyfikacji biologicznej rodzaj Scolopendra należy do rodzaju Chilopoda. Istnieje około 8 tysięcy gatunków skolopendry. Wiele osób się ich boi i nie bez powodu – ich ukąszenie jest bardzo bolesne, a ich jad – w przeciwieństwie do innych millipedów, skolopendry są jadowite – może być również niebezpieczny dla ludzi, zwłaszcza w przypadku wystąpienia reakcji alergicznej. Tymczasem są ludzie, których pociągają te niezwykłe zwierzęta i mogą hodować skolopendry w domu.

Zdolność skorpiona do straszenia ludzi zależy od jego wielkości – większych stawonogów boimy się bardziej. W tym artykule opiszemy najbardziej przerażającą i niebezpieczną ze wszystkich, największą na świecie skolopendrę.

Największa na świecie kopendra olbrzymia

Nominacja	siedzenie	nazwa produktu	Maksymalna długość
Największe skolopendry na świecie	1	Scolopendra gigantea (do 35 cm)	35 cm.
2	Scolopendra heros (do 20cm)	20CM.
3	Scolopendra subspinipes (do 20cm)	20CM.
4	Scolopendra cataracta (do 20 cm)	20CM.
5	Scolopendra alternans (do 18 cm)	18CM.
6	Scolopendra galapagoensis (do 17 cm)	17CM.
7	Scolopendra viridicornis (do 16cm)	16CM.
8	Scolopendra hardwickei (do 16 cm)	16CM.
9	Scolopendra polymorpha (do 16 cm)	16CM.
10	Scolopendra cing ata (do 15 cm)	15CM.

1 miejsce: Scolopendra gigantea (do 35cm)

Ocena: 5.0

Największą skolopendrą na świecie jest odpowiednio nazwana Skolopendra olbrzymia. Naturalny zasięg gatunku obejmuje północną i zachodnią część Ameryki Południowej, a także wyspy Trynidad i Jamajkę. Zwykła długość około 23 centymetrów, może być do 25-30 cm przy maksymalnej długości 35 cm. Składa się z 21-23 segmentów z parą odnóży promieniujących od każdego z nich. Kolor ciała miedziany lub brązowy, nogi jasnożółte z czerwonymi „biodrami”. Czepce składają się z 17 segmentów, z których 9-12 jest pozbawionych szczecin.

Skolopendra olbrzymia żywi się innymi zwierzętami, czasem nawet większymi od niej – owadami, pająkami i skorpionami, żabami, jaszczurkami, wężami, ptakami i nietoperzami. Atakując ofiarę, skolopendra wstrzykuje truciznę do jej ciała. Gruczoły jadowe połączone są przewodami z pazurami jednej z par kończyn przednich, które zagłębiają się w zaatakowane zwierzę. W obronie własnej, stonoga może wstrzyknąć truciznę także ludziom.

Jad hylopendry olbrzymiej zawiera hormony i enzymy takie jak histamina, serotonina, acetylocholina, lecytyna i hialunidazy, które zwiększają przepuszczalność tkanek. Dawka wstrzykiwana przez skolopendrę jest śmiertelna dla małych zwierząt. U ludzi ukąszenie powoduje miejscowy obrzęk, który ustępuje po kilku godzinach, czasem trwa kilka dni.

2 miejsce: Scolopendra heros (do 20 cm)

Ocena: 4.9

Skolopendra kalifornijska jest drugą co do wielkości po skolopendrze olbrzymiej. Występuje w południowo-zachodnich Stanach Zjednoczonych i północnym Meksyku, na terenach jałowych. Przeciętny rozmiar to 17 centymetrów, w naturze może dorastać do 20 centymetrów, w niewoli nawet dłużej. Posiada on od 21 do 23 segmentów. Przednia część ciała jest pomarańczowa, tylna w kształcie kruka. Ubarwienie ma charakter ostrzegawczy – drapieżniki obawiają się jadu i nie zaatakują.

Ten skorpopendra jest nocny. Drapieżnik, który żywi się owadami powietrznymi, płazami, gadami i gryzoniami, obezwładniając ofiarę trucizną. Jad zawiera histaminę i serotoninę, białka, w tym kardiotoksyny białkowe, enzymy służące do częściowego niszczenia tkanek. Zawiera również dwie różne neurotoksyny – jedna paraliżuje układ nerwowy owadów, druga tłumi układ nerwowy kręgowców.

Dla ludzi nawet sam dotyk jadowitych kończyn tej stonogi jest bolesny. Jad nie jest jednak bardzo groźny i najczęściej powoduje jedynie skutki miejscowe, takie jak ból i obrzęk skóry. Zdarzały się pojedyncze przypadki poważniejszych objawów, w tym niewydolności nerek i ataku serca, ale śmierć po ukąszeniu jest nieznana.

Ranga 3: Scolopendra subspinipes (do 20 cm)

Ocena: 4.8

Gąsior wietnamski lub czerwonogłowy jest trzecim najdłuższym na świecie i może mierzyć do 20 cm. Występuje w Azji Wschodniej, Japonii, na wyspach Oceanu Indyjskiego, w Australii, Ameryce Południowej i Środkowej. Istnieje kilka podgatunków. Ma 22 segmenty. Kolor ciała – zwykle czerwonobrązowy lub czerwony z pomarańczowo-żółtymi nogami. Niektóre podgatunki mogą być ubarwione inaczej, np. z niebieskawym kolorem ciała, ale głowa pozostaje czerwona lub czerwonawa.

Siedlisko: lasy bagienne. Gatunek ten żywi się głównie pająkami i skorpionami; większe osobniki mogą atakować myszy i małe gady. Skolopendra chwyta swoją ofiarę kończynami, a następnie gryzie szczękami, wstrzykując truciznę, a następnie trzymając ofiarę aż do śmierci zwierzęcia. Jad może być szkodliwy dla ludzi, gdyż użądlenie tego gatunku zabiło kiedyś siedmioletnią dziewczynkę na Filipinach. Nie odnotowano ofiar śmiertelnych wśród dorosłych. Może się zdarzyć, że skorpopendra dostanie się do buta człowieka i ugryzie go, gdy ten ominie millipeda i zacznie zakładać buty….

Scolopendra subspinipes mutilans – podgatunek pochodzący z Chin – w języku Polskam nazywany jest chińską czerwonogłową skolopendrą. Ten gatunek jest mniejszy, mierzy zaledwie 14-16 centymetrów, ale jest również bardzo jadowity – mysz umiera w pół minuty po ukąszeniu. W chińskiej medycynie ludowej stosowany w leczeniu chorób skóry – główkę skolopendry przykłada się do miejsca, w którym zaobserwowano wysypkę lub inny problem skórny.

4 miejsce: Scolopendra cataracta (do 20cm)

Wynik : 4.7

Gatunek ten jest endemitem Azji Południowo-Wschodniej, występuje w Wietnamie, Laosie i Tajlandii. Zielonkawo-czarny kolor ciała, do 20 centymetrów długości. Osobliwością tego gatunku jest zdolność do pływania i spędzania czasu pod wodą – jeśli skolopendra jest przestraszona, ma tendencję do ukrywania się w strumieniu wody, a nie w lesie. W słupie cieczy ta stonoga porusza się poziomymi, falistymi ruchami i może również poruszać się po dnie. Jego powłoki są hydrofobowe, nie pozostawiają kropli po wylądowaniu.

Został odkryty w 2001 roku, kiedy angielski biolog George Beccaloni przybył do Tajlandii, aby uczcić swój miesiąc miodowy. Płynąc w pobliżu wodospadu, zaskoczyła go gigantyczna skolopendra, która na jego widok próbowała ukryć się pod skałami na dnie. Biolog złapał go, włożył do zbiornika z wodą i zabrał do British Museum. Koledzy nie wierzyli jednak w istnienie pływającej skolopendry. Dopiero 10 lat później, gdy w Laosie znaleziono dwa kolejne okazy, potwierdzono odkrycie nowego gatunku – pierwszego znanego wodnego gatunku skolopendry. Gatunek ten nosi nazwę cataracta, co po łacinie oznacza „wodospad”.

5 miejsce: Scolopendra alternans (do 18 cm)

Ocena: 4.6

Scolopendra alternans to gatunek pochodzący z wysp Ameryki Środkowej i północnego wybrzeża Ameryki Południowej, Kuby, Jamajki, Hawajów i Wysp Dziewiczych. Długość do 18 centymetrów. Od wietnamskiego różni się liczbą małych kolców na przedniej parze nóg – s. subspinipes są tylko dwa lub trzy. Jest to rzadka cecha u skolopendr innych niż s. alternans, tylko s. Pierwszym z nich był Bagger 293 i Gigantyczna Skolopendra. Anteny zawierają 17 segmentów.

Kolor ciała może się różnić w zależności od regionu. Często spotyka się osobniki z ciemnozielonymi nogami i ciałem oraz czarną głową (u młodych osobników ciało może być niebieskie), lub z zielonym ciałem, żółtymi nogami i czerwoną głową. Żółte osobniki występują na Florydzie, na wyspie Key West.

Gatunek ten jest czasem trzymany w niewoli przez miłośników zwierząt egzotycznych. Scolopendra potrzebuje wody, 60-80% wilgotności i niskiej temperatury w pomieszczeniu (18-21°C). Karmić nim owady, takie jak karaluchy.

6 miejsce: Scolopendra galapagoensis (do 17 cm)

Ocena: 4.5

Gatunek ten zamieszkuje lasy deszczowe Ameryki Północnej oraz wyspy w pobliżu stałego lądu – Ekwador, północne Peru, Galapagos, wyspę Chatham i zachodnie stoki Andów. Dorasta do 17 centymetrów długości z przeciętnie 20 segmentami ciała. Ma charakterystyczne ubarwienie – brązowy grzbiet, niebieskie ubarwienie boków przechodzące w różowe. Jego szczęki są czerwone. Wąsy mają pierwsze 4-7 segmentów niebieskich ze stalowym połyskiem, pozostałe są pomarańczowe lub czerwone. Również szczęki są czerwone. Nogi żółte, przechodzące w pomarańczowe w kierunku ciała.

Ta millipeda żywi się owadami i gryzoniami. Jad jest śmiertelny dla tych zwierząt, ale nie dla ludzi. Ze względu na swój piękny kolor jest hodowany przez niektórych hobbystów. W niewoli, scolopendra karmić świerszcze i karaluchy, sporadycznie (mniej niż raz w miesiącu) może być podany myszy. Gatunek ten preferuje wysoką wilgotność (80%) i temperaturę pokojową. Może również rozmnażać się w niewoli, ale często zdarza się, że naruszona przez człowieka millipeda zjada własne jaja lub młode.

7 miejsce: Scolopendra viridicornis (do 16 cm)

Ocena: 4.4

Scolopendra viridicornis, czyli amazońska skolopendra olbrzymia, to rzadki gatunek pochodzący z Ameryki Południowej z amazońskich lasów deszczowych. Dorasta do 16 centymetrów długości. Jego głowa i segmenty są ciemno kolorowe, z czerwoną obwódką wokół krawędzi. Nogi żółte z czarnymi paskami, ostatnie segmenty czerwone, najbardziej tylna para w kolorze wiśniowym. Odróżnia się od innych gatunków podłużną bruzdą w środku ostatniego tergitu, grzbietowym półkoliem ostatniego segmentu.

Działanie jadu tego gatunku było badane na myszach. Zginęły od 12,5 mg trucizny na kilogram przy podaniu domięśniowym i 1,5 mg/kg dożylnie. Peptyd wyekstrahowany z jadu tej małpy, zwany lacrain. Ten peptyd niszczy bakterie gram-ujemne bez niszczenia ludzkich komórek krwi, co czyni go odpowiednim do stosowania jako antybiotyk. W brazylijskiej medycynie tradycyjnej jad skolopendry stosowany jest również ze względu na działanie przeciwbólowe.

Ranga 8: Scolopendra hardwickei (do 16 cm)

Ocena: 4.3

S. Hardwickei, czyli indyjski tiger shrike, pochodzi z Półwyspu Indyjskiego, Sumatry i Wysp Nikobarskich. osiąga do 16 centymetrów długości. Oprócz wielkości ma unikalne ubarwienie przypominające boa dusiciela – czerwone lub pomarańczowe i czarne segmenty następują po sobie. Nogi są tego samego koloru co jasne segmenty ciała, z wyjątkiem tylnej pary, która jest czarna.

Żeruje i jest aktywny głównie w nocy, w ciągu dnia chowa się pod kamieniami i w norach. Pożywienie – głównie owady, może jeść młode myszy. W niewoli możliwy jest kanibalizm, dlatego też trzymane są pojedynczo. Krycie, jak u wszystkich skolopendr, odbywa się poprzez przeniesienie nasienia z samca na samicę. Samica zakopuje jaja na głębokości kilku centymetrów w ziemi, inkubuje je i opiekuje się larwami przez kilka miesięcy. Dorosłe osobniki osiągają dorosłość w wieku trzech lat, długość życia u tego gatunku wynosi do 7 lat.

9. stopień: Scolopendra polymorpha (do 16 cm)

Ranking: 4.2

S. Polymorpha to gatunek występujący w Meksyku, Teksasie, Kalifornii, Arizonie, Nevadzie. Kolory mogą być zupełnie inne, a ze względu na różnorodność barw nazywane są polimorpha. Każdy gatunek może mieć swoją własną nazwę „handlową”, np. „Texas Tiger” lub „Arizona” Scolopendra. Głowa zwykle czerwona, pomarańczowa lub brązowa, segmenty ciała jaśniejsze pomarańczowe lub brązowe z ciemnym poprzecznym paskiem na każdym z nich, kończyny żółte. Wielkość również jest zróżnicowana, od 10 do 16 centymetrów. Trzepaczki mają 25-31 segmentów, z których 7-12 jest nagich, reszta pokryta jest szczecinami.

Gatunek ten żyje w miejscach jałowych – pustyniach, stepach, lasach. Często spotykany w gnijących śmieciach, wśród desek, kłód, starych materaców. W niewoli wymaga niskiej wilgotności (35-50%), wyższa wilgotność zwiększa śmiertelność. Żywi się owadami – świerszczami, świerszczami, może jeść karaluchy. Pająki są aktywne w nocy i rano, ale przez resztę dnia pozostają w ukryciu.

Ranga 10: Scolopendra cing

ata (do 15 cm)

Ocena: 4.1