10 najlepszych wynalazków Leonarda da Vinci

*Przegląd najlepszych według redakcji. O kryteriach wyboru. Ten materiał jest subiektywny, nie jest reklamą i nie powinien być interpretowany jako wskazówka do zakupu. Przed zakupem wymagane jest specjalistyczne doradztwo.

Leonardo da Vinci – lub w pełnym brzmieniu Leonardo di ser Piero da Vinci – był włoskim genialnym naukowcem. Jego umysł nie tylko symbolizował renesans – on go dosłownie zdefiniował. Nazywano go „człowiekiem uniwersalnym” – muzyk, artysta, naukowiec, pisarz, wynalazca, ogarniał niemal każdą gałąź wiedzy późnego średniowiecza i na wiele sposobów je wyprzedzał.

Jak genialnym człowiekiem był Leonardo da Vinci, mówią jego wynalazki. Przeglądając prace tego inżyniera, trudno sobie wyobrazić, że żył on w XV i XVI wieku. Dzieło Da Vinci zawiera rysunki czołgów, helikopterów, reflektorów, a nawet bardzo realnych robotów.

A oto niektóre z najlepszych wynalazków Leonarda da Vinci.

Najlepsze wynalazki Leonarda da Vinci

Nominacja	miejsce	nazwa	ranking
Najlepsze wynalazki Leonarda da Vinci	1	Czołg (carro armato)	5.0
2	Spadochron (paracadute)	4.9
3	Kombinezon do nurkowania (scafandro)	4.8
4	Śmigłowiec, żyrokopter (vite aerea)	4.7
5	Szybowiec, ornitopter (maccina volante)	4.6
6	Rower (bicicletta)	4.5
7	Samochód (Carro semovente)	4.4
8	Perpetuum mobile	4.3
9	Rycerz robotów (L’automa cava ere)	4.2

Czołg (carro armato)

Ocena: 5.0

Trudno powiedzieć, czy Leonardo da Vinci zaprojektował właściwy czołg – czy też po prostu wymyślił jego prototyp, mówiąc współczesnym językiem. Przywykliśmy myśleć o takich machinach wojennych jako samobieżnych, czyli wyposażonych w silnik spalinowy, który ciągnie kupę metalu po ziemi.

Czołg Leonarda da Vinci nie był samobieżny. W tamtych czasach nie wynaleziono jeszcze ani silnika spalinowego, ani nawet maszyny parowej. To było jeszcze trzy wieki temu. Maszyna zaprojektowana przez włoskiego geniusza była opancerzonym i w pełni zamkniętym rydwanem.

Rydwan był wyłożony blachą, aby chronić żołnierzy przed pociskami. Wyposażony był również w kilka „kagańców”, armat, które miały ostrzeliwać wroga. Żołnierze w czołgu napędzali go również za pomocą mechanizmu podobnego do roweru. Rydwan wyglądał jak żółw lub latający spodek.

Wieża obserwacyjna na szczycie mieściła strzelców… Przez maleńkie okienka określali kierunek poruszania się wroga i wydawali komendy ogniowe. W dolnej części znajdowały się armaty, których liczba, według naukowca, mogła sięgać nawet 36. Zbiornik miał być tak wysoki, że w środku musiałyby być zainstalowane drabiny. A jego załoga będzie składać się z 8 żołnierzy, z których większość będzie po prostu prowadzić tę nieporęczną maszynę.

Współcześni uczeni uważają, że czołg mógł być używany tylko jako broń terroru, a nigdy jako jednostka bojowa. Ze względu na swoją masę, rydwan nie mógł być napędzany siłą mięśni. I nie mógł jechać po nierównym terenie. Projekty można podziwiać w muzeach we Francji i Berlinie.

Spadochron (paracadute)

Ocena: 4.9

Gdyby istniały jakiekolwiek wątpliwości co do praktyczności czołgu, to sprawdziłby się spadochron Leonarda da Vinci. Naukowiec opisuje ją jako piramidę z tkaniny o wymiarach 12×12 łokci – lub, w nowoczesnych jednostkach miary, 7×7 metrów. Mniej więcej takie same wymiary mają produkowane obecnie spadochrony przeznaczone do opadania z dowolnej wysokości.

Według naukowca, spadochron musiał być wykonany z tkaniny krochmalonej, aby zwiększyć opór powietrza. Miała kształt piramidy, bardziej przypominała namiot niż nowoczesną kopułę.

Warto zauważyć, że da Vinci nie wymyślił spadochronu od podstaw, a jedynie udoskonalił pomysł. Już wcześniej ludzie próbowali schodzić z wysokości za pomocą urządzeń podobnych do spadochronów. Niemniej jednak, żaden z nich nie potrafił poprawnie obliczyć oporu powietrza – i dlatego większość takich eksperymentów kończyła się zranieniem lub zabiciem badanego. Naukowiec ustalił prawidłowe wymiary, które umożliwiły stworzenie w przyszłości spadochronu zdolnego udźwignąć ciężar człowieka podczas zjazdu z dowolnej wysokości.

Kombinezon do nurkowania (scafandro)

Ocena: 4.8

Skafander nurkowy zaprojektowany przez Leonarda da Vinci wygląda dość przerażająco, ale jest bardzo skuteczny. Wykonana ze skóry, uszyta w sposób zapewniający całkowitą szczelność, wyposażona była w aparat oddechowy.

Szczególnie imponujący był aparat oddechowy tego kombinezonu kosmicznego. Z dna maski wychodziły dwie długie rurki – również skórzane – na powietrze. Nurek miał zrobić wdech do jednej z nich i wydech do drugiej. Według naukowca taka konstrukcja umożliwiała nurkowanie na dowolną głębokość (oczywiście w zależności od długości rur) bez mieszania powietrza z dwutlenkiem węgla.

A żeby nurek mógł zobaczyć coś na dnie, skafander wyposażony był w dwa otwory na oczy, w które hermetycznie włożono okrągłą szybkę. Na piersi kombinezonu znajdowała się również duża kieszeń. Miała być wypełniona powietrzem przy wypłynięciu na powierzchnię – i wtedy nurek wynurzał się na powierzchnię.

Na początku XXI wieku francuski nurek i operator filmowy zbudował mokry kombinezon na podstawie projektu Leonarda da Vinci i zanurkował w nim na dno małego stawu. Jak się okazało, projekt włoskiego naukowca spełnił swoje zadanie. Kombinezon był jednak bardzo niewygodny, ze względu na skomplikowany aparat oddechowy i naturalną skórę, która niezbyt „odpowiednio” zachowywała się przy zanurzeniu w słupie wody.

Śmigłowiec, żyrokopter (vite aerea)

Ocena: 4.7

Kolejny z wynalazków Da Vinci, niesamowicie wyprzedzający swoje czasy. Naukowiec był w stanie zrozumieć konstrukcję i projekt, ale nie faktyczną realizację – jak to miało miejsce w przypadku zbiornika. Więc w teorii jego wynalazek działał, ale w praktyce nie.

Autogyro, zaprojektowane przez Leonarda da Vinci, było maszyną latającą podtrzymywaną w powietrzu przez duże śmigło wykonane z krochmalu. Pasażer i pilot tego urządzenia pedałował. Wprawił śmigło w ruch obrotowy, rozbił się w powietrzu, wytworzył siłę nośną i wystartował. Przynajmniej tak to wyglądało na papierze.

Takie „helikoptery” w formie zabawek były bardzo popularne wśród florenckich dzieci XV wieku. Naukowiec postanowił nie wymyślać koła na nowo (ale wymyślił jedno, ale o tym później) i po prostu zwiększył rozmiar konstrukcji. Promień śmigła został pomyślany na 4,8 metra.

Projekt zaproponowany przez wynalazcę miał wiele wad. Po pierwsze, obróci całość – wraz z pilotem-pasażerem. Nie da się więc nim latać bez uczucia dyskomfortu. Po drugie, nie da się też wylądować – nawet gdybyś zaczął wolniej kręcić śmigłem, to i tak upadek byłby zbyt szybki i (najprawdopodobniej) śmiertelny. I w końcu nie da się takim żyroskopem latać.

Więc helikopter Da Vinci pozostaje tylko ciekawym i zabawnym prototypem. Nikt – ani współcześni, ani potomkowie – nawet nie próbował go stworzyć. Powstały wielkie konstrukcje, jak żyroskop – ale tylko po to, by zobaczyć, jak startują, a potem przechylają się i spadają.

Szybowiec, ornitopter (maccina volante)

Ocena: 4.6

Kolejny wynalazek, którego naukowiec nie stworzył od podstaw, ale zainspirował się istniejącymi konstrukcjami. Dokładniej, tym razem pomysł wziął się ze starożytnych greckich mitów o Dedalu, inżynierze, który stworzył własne skrzydła, rozsmarowując wosk na dłoniach i przyklejając do nich ptasie pióra.

Projekt Da Vinci nie zakładał użycia wosku i piór. Naukowiec badał mechanizmy lotu ptaków i wykorzystał je do stworzenia ornitoptera. Nazwał to piórem.

Ornitopter „Piórko” był drewnianym mechanizmem z ogromnymi skrzydłami i ogonem imitującymi skrzydła ptaka. Wykonane były z cienkich listewek pokrytych tkaniną. W środkowej części znajdowała się „klatka”, w której wspinał się ludzki pilot. Aby latać, musiał trzepotać skrzydłami, używając napędu mięśniowego.

O dziwo, ten ornitopter okazał się całkiem wykonalny. Historia nie zachowała żadnej wzmianki o tym, czy Da Vinci sam zweryfikował projekt, czy też nie, ale pod koniec lat 90. inżynierowie z Wielkiej Brytanii odtworzyli Pióro, przy czym wykorzystali te same materiały i konstrukcje, które były dostępne w XV wieku. Ornitopter pilotowany przez testerów był w stanie wznieść się na wysokość 15 metrów, a następnie delikatnie wylądować. Ale nie można było nim sterować, więc pilot był całkowicie pod kontrolą wiatru.

Rower (bicicletta)

Ocena: 4.5

Leonardo da Vinci wynalazł przecież rower! I nie różnił się zbytnio od modeli, które pojawiły się po nim. Ponadto, sądząc po projektach, Florencja była znana z wysokiej jakości swoich dróg.

Zaprojektowana przez naukowca bicicletta była bardzo podobna do współczesnych rowerów, ale była wyposażona w całkowicie drewniane koła. Jak sobie poradzić z wyboistą jazdą, inżynier nie powiedział. Rower wyposażony był również w tradycyjny napęd paskowy od pedałów do tylnego koła.

Błotnik tylnego koła pełnił również funkcję siedziska. Kierownica była mocno wbudowana w ramę, więc nie do końca wiadomo, jak dokładnie miała się obracać. W dzisiejszych modelach też jest sztywno, ale one też nie są przeznaczone do jazdy, tylko są eksponowane w wielu muzeach na świecie.

Współcześni uczeni nie są przekonani, że to Da Vinci zaprojektował rower. Po pierwsze, design jego wynalazków jest praktycznie pozbawiony jakichkolwiek zakrzywionych linii, a bicicletta wyglądają niesamowicie „opływowo”. Po drugie, sam rysunek wykonany jest nietypowymi dla artysty grubymi liniami – zwykle pisał lekkie, niemal nieważkie pociągnięcia, a szkic tego dwukołowca powstał z taką siłą, że ślad grafitowego ołówka widoczny jest nawet na tylnej stronie kartki. W związku z tym niektórzy historycy uważają, że rysunek ten jest fałszywy, wykonany w XX wieku.

Samochód (Carro semovente)

Ocena: 4.4

Carro semovente był w rzeczywistości samobieżnym wózkiem. Ma jednak cztery koła, więc wynalazek ten można uznać za prototyp współczesnego samochodu. Co prawda historycy sugerują, że został on wykorzystany jako część spektakli teatralnych, które Leonardo da Vinci wystawił na dworze króla w Mediolanie.

W przeciwieństwie do wielu innych urządzeń Da Vinci, wózek motorowy nie był napędzany siłą mięśni, ale skomplikowaną sprężyną. To ona obracała koła, gdy się prostowała – i Carro semovente jechało, choć nie długo i nie bardzo długo. Mimo to naukowiec nie dokończył rysunku, demonstrując jedynie mechanizm, ale nie wygląd wózka. Mogła też mieć ciało.

Układ napędowy wózka był bardzo skomplikowany i zawierał mechanizm różnicowy tylnego koła, skrętne przednie koło oraz, co było zadziwiające jak na tamte czasy, nawet hamulec. Wielu historyków przemysłu uważa, że wynalezienie układu hamulcowego było prawdopodobnie ważniejsze dla postępu światowego niż sama konstrukcja silnika spalinowego!

Carro semovente było wielokrotnie próbowane. W rzeczywistości niemal co roku inżynierowie-amatorzy budują własną wersję wózka-samochodu. I zawsze się udaje!

Perpetuum mobile

Ocena: 4.3

Leonardo da Vinci, podobnie jak wielu naukowców późnego średniowiecza i renesansu, próbował pokonać prawa fizyki i stworzyć perpetuum mobile. Oczywiście, nie udało się tego zrobić. Prawa mechaniki i termodynamiki nie zostały uchylone. Mimo to pozostawił kilka ciekawych prototypów.

Prawda, w 1494 roku zmęczył się próbami zaprojektowania perpetuum mobile. Zostawił nawet notatkę dla innych naukowców i spadkobierców, że nie należy marzyć o perpetuum mobile, ale iść prosto do alchemików, do ich poziomu.

Jednym z najciekawszych projektów perpetuum mobile było wyważone koło z kilkoma rurkami, po których toczyły się metalowe kulki łożyskowe. W teorii zawsze przesuwają środek ciężkości poza oś, powodując obrót obręczy. W praktyce owszem, takie koło będzie się kręcić przez chwilę, ale potem powstanie oś, na której kulki będą się równoważyć.

Druga ciekawa konstrukcja – super wyważone koło. Posiada również łożyska kulkowe i prowadnice, po których się poruszają. Tyle, że jest ich już 12 i toczą się po krzywoliniowych trajektoriach. Ponownie, koło będzie początkowo niewyważone, ale w pewnym momencie kulki i tak znajdą oś symetrii masy.

Rycerz robotów (L’automa cava

ere)

Ocena: 4.2