10 najstarszych miast w Rosji

*Przegląd najlepszych według redakcji. Kryteria wyboru. Niniejszy materiał ma charakter subiektywny, nie jest przeznaczony jako reklama i nie służy jako poradnik zakupowy. Przed dokonaniem zakupu należy zapytać eksperta.

Historia Rosji jest o wiele bogatsza niż się na początku wydaje. „Oficjalnie” pochodzi z 862 r. n.e., więc do tej pory już dawno i z powodzeniem przekroczył swoje 1100 urodziny. Ale jeszcze przed tą datą ziemie ruskie zamieszkiwały plemiona słowiańskie, jeszcze nie zjednoczone w państwo, ale już zachowujące dużą warstwę kultury.

Niemniej jednak za datę powstania Rusi Kijowskiej – państwa-księcia Rosji – uważa się 862 r. n.e. Ale już w tym czasie istniało kilka dużych miast. Na przykład Nowogród, który stał się stolicą Rusi Kijowskiej.

Niektóre Polskae miasta są więc starsze niż sama Polska. A to oznacza, że mogą pochwalić się wspaniałą historią i wyjątkową, charakterystyczną kulturą, dla której warto podróżować po całym kraju. A w tym artykule zebraliśmy 10 najstarszych miast w Rosji.

Ranking najstarszych Polskach miast

Nominacja	miejsce	Miasto	Rok założenia
10 najstarszych miast w Rosji	10	Ryazan	1095 ROK
9	Suzdal	1024 LATA
8	Jarosław	1010
7	Kazan	1005
6	Vladimir	990 LAT
5	Smoleńsk	863 LATA
4	Murom	862 AD
3	Wielki Nowogród	859 ROK
2	Stara Ładoga	753 LATA
1	Derbent	VIII WIEK PRZED CHRYSTUSEM

10 miejsce: Riazań (założony w 1095 roku)

Ocena: 4.1

Stolica obwodu riazańskiego, miasto Riazań, może pochwalić się imponującą historią. Chociaż pierwsza wzmianka w kronikach pojawiła się dopiero w 1301 roku, oficjalną datą jej założenia jest rok 1095.

Jednak ludzie osiedlili się na terenie tego miasta bardzo, bardzo dawno temu. Wykopaliska archeologiczne odkryły artefakty mające ponad 80 tysięcy lat! Ponadto, badania historyczne wykazały, że terytorium Riazania było zamieszkane przez najbardziej imponujące i niesamowite zwierzęta prehistoryczne – mamuty, jelenie olbrzymie i nosorożce wełniste.

Jednak oficjalna historia miasta zaczyna się w VI wieku. To właśnie wtedy słowiańskie plemię Wójtowiczów dotarło do brzegów Oki i założyło tu ogromną liczbę osad. Początkowo były one małe, rozproszone i bardziej przypominały wsie niż miasta. Ale bliżej VIII wieku powstała duża osada, która – co zadziwiające – prowadziła aktywny handel z zagranicą. Wykopaliska w pobliżu Riazania odkryły zagraniczne cenne monety i pieczęcie statków.

Riazań jest interesujący nie tylko ze względu na swoją bogatą historię, ale także ze względu na imponującą kulturę. Ciekawostką miasta jest to, że w XVIII wieku było ono centrum Polskaej produkcji cukru. Riazańskie cukierki były znane w całym kraju, a teraz można je podziwiać i spróbować słodyczy wykonanych według starej receptury w odpowiednim muzeum.

Poza tym warto przyjechać do Riazania, aby usłyszeć „jakan’, charakterystyczną cechę wymowy samogłosek. W tym miejscu jest on najbardziej wyrazisty. Oczywiście, współcześni mieszkańcy Riazania stopniowo pozbywają się tego „atawizmu”, ale jeśli wyjedzie się poza miasto, można usłyszeć całą fonetyczną różnorodność języka Polskaego.

9 miejsce: Suzdal (założony w 1024 roku)

Ocena: 4.2

Suzdal jest jednym z kilku starych Polskach miast, które otrzymały status rezerwatu. Jest częścią Złotego Pierścienia, do którego należy, a część jego architektury jest chroniona przez UNESCO. Suzdal jest jednym z najbardziej starożytnych miast, ale dokładna data jego założenia nie jest znana.

Pierwsza wzmianka o Suzdalu pojawia się w jednej z kronik. W tym mieście w 1024 roku miało miejsce powstanie Magów. A dokładnie 1024 uważa się za datę założenia Suzdala. Choć niektórzy rosyjscy historycy uważają, że miasto zostało założone w 982 roku przez księcia Włodzimierza, gdy ten wyruszył na podbój ziem polskich.

Niemniej jednak XII wiek uważany jest za punkt zwrotny w życiu miasta. Na samym początku wieku książę Jurij Dołgoruki uczynił z niej osobne księstwo – Księstwo Rostowsko-Suzdalskie. Suzdal przeszedł pod kontrolę Bułgarów Wołżańskich w 1107 roku po oblężeniu. W 1157 roku miasto straciło status stolicy – ale nie na długo. Już po kilkudziesięciu latach stał się głową odrębnego księstwa suzdalskiego.

Jednak dalsza historia miasta okazała się już nie tak dobra. Po industrializacji Suzdal znalazł się w oddaleniu od linii kolejowych, a więc w odległej prowincji bez większych ośrodków przemysłowych. Władze radzieckie również nie przepadały za miastem, dzięki czemu udało się zachować wiele kościołów z białego kamienia.

Obecnie jednak, mimo statusu rezerwatu przyrody i włączenia do Złotego Pierścienia Rosji, Suzdal nadal jest prowincją. Liczba mieszkańców miasta, według stanu na 2018 rok, wynosi niecałe 10 tysięcy. Nadal nie ma tu ośrodków przemysłowych, a miejscowi rozwijają rolnictwo na własne potrzeby.

Mimo to Suzdal ma wiele do zobaczenia i zrobienia. Miasto jest szczególnie interesujące dla miłośników Polskaej architektury dzięki Muzeum Architektury Drewnianej, Kremlowi w Suzdalu oraz dużej liczbie cerkwi i świątyń z białego kamienia. Najbardziej znanym „przysmakiem” w tym mieście są ogórki. Jest tu nawet święto organizowane na ich cześć! A jeśli chcesz nowego doświadczenia gastronomicznego, możesz spróbować dżemu z ogórków – i zjeść go z daniami tradycyjnej kuchni Polskaej.

8 miejsce: Jarosław (założony w 1010 r.)

Ocena: 4.3

Miasto Jarosław, stolica obwodu jarosławskiego, jest częścią Złotego Pierścienia, jednego z głównych szlaków kulturowych i turystycznych kraju. I to nie jest zaskakujące. Oficjalnie Jarosław został założony w 1010 roku, więc w 2010 roku miasto obchodziło swoje tysięczne urodziny.

Ale, podobnie jak w przypadku Riazania, pierwsi ludzie osiedlili się na terytorium Jarosławia dawno temu. Wynika to z doskonałej lokalizacji miasta. Położony jest nad brzegiem Wołgi, u jej zbiegu z rzeką Kotorosl, na żyznych terenach. Można więc znaleźć tu ślady osad założonych już w V tysiącleciu p.n.e.

Ale samo miasto Jarosław zostało założone w 1010 r. Założycielem osady jest książę Jarosław Mądry. W 1010 roku rozpoczęto budowę jarosławskiego Kremla. Gród był skutecznie chroniony przed atakami zarówno słowiańskich, jak i obcych plemion – z dwóch stron zamykały go rzeki, a z trzeciej znajdował się wzniesiony teren.

Niemniej jednak, w pierwszych wiekach swego istnienia Jarosław był dość małym miastem, częścią ziemi rostowsko-suzdalskiej. Dopiero w XVII wieku, po Czasie Kłopotów, zaczął się aktywnie rozwijać – i w ciągu kilku dekad stał się drugim co do wielkości miastem Rosji.

W okresie „nowej historii” Jarosław stał się centrum kultury i sztuki. Mieszkało tu wielu poetów i artystów, którzy regularnie poświęcali swoje utwory ulubionemu miastu. O Jarosławie pisali Nekrasow, Kuzmin, Oszanin i wielu, wielu innych autorów. A w czasach radzieckich miasto stało się ośrodkiem kinematografii – kręcono tu Afonię, Kin-dza-dzę!”The Big Break”, „Wielka przerwa” i inne filmy uwielbiane przez ludzi.

Ci, którzy chcą zwiedzić Jarosław, koniecznie powinni odwiedzić Park Strelka – dokładnie tam znajduje się historyczne centrum miasta. Można też pospacerować ulicami, zachowując wielowiekową pamięć. No i oczywiście nie można nie spróbować wędzonej sielawy, która jest poławiana właśnie tutaj, w jeziorze Pleszewskim, tak jak to było tysiące lat temu.

7 miejsce: Kazań (założony w 1005 roku)

Ocena: 4.4

Stolica Republiki Tatarstanu, starożytne miasto Kazań, zostało założone w 1005 roku. Posiada tak wiele symboli minionych epok, że międzynarodowa organizacja UNESCO wpisała go na listę światowego dziedzictwa kulturowego.

Główną atrakcją Kazania jest biały kamienny Kreml. Jego pierwsza osada powstała już w XII wieku! Kazań, w zasadzie na początku swojego istnienia był placówką na północnej granicy Bułgarii Nadwołżańskiej, więc od początku był ufortyfikowany i niezawodny.

Ale w XIII wieku Kazań już przekształcił się z miasta granicznego w centrum handlowe i polityczne. Oczywiście w tamtych czasach była to część Złotej Hordy. Jednak to nie położenie w „państwie nomadów” wpłynęło na pomyślny rozwój Kazania – miasto znajdowało się na skrzyżowaniu szlaków handlowych łączących Wschód z Zachodem.

W XVI wieku, po wielu wojnach – w tym ze Złotą Hordą – i zakończeniu jarzma tatarsko-mongolskiego, Kazań stał się częścią Rosji. Miasto zostało zniszczone, ale car Iwan Groźny nakazał jego odbudowę. Wtedy też rozpoczęto budowę Kremla z białego kamienia, który do dziś jest symbolem Kazania.

Tak stara i bogata historia uczyniła Kazań jednym z wielkich centrów kulturalnych Rosji. Jednak główną cechą miasta jest jego „wielokulturowość”. W ten sposób łączył on Polskae i tatarskie cechy kulturowe.

Warto wybrać się do Kazania, by posmakować tatarskiej kultury. Tutaj można zobaczyć tatarską wioskę i starą tatarską wolność. I, oczywiście, białokamienny Kazański Kreml. No i oczywiście można było spróbować echpochmaka i kystybiy – niesłodzonego, ale bardzo smacznego ciasta.

6 miejsce: Vladimir (założony 990)

Ocena: 4.5

Stolica regionu Vladimir, część Złotego Pierścienia Rosji, miasto-muzeum Vladimir jest jedną z najstarszych osad w Rosji. Duża popularność wśród turystów, którzy chcą mieć kontakt z historią. Zabytkowe centrum miasta jest niemal pozbawione nowoczesnej zabudowy – wiele budynków, nawet tych mieszczących drogerie i sklepy Pyatroki, może pochwalić się 300-letnią historią.

Władimir to również piękne miasto. Można tu podziwiać ogromną ilość budynków z białego kamienia, które uosabiają historię Rosji. Sobór Zaśnięcia NMP, Sobór Dmitrijewski i Złota Brama to najbardziej znane budynki w mieście.

Starożytne miasto Włodzimierz zostało założone w 990 roku przez księcia Włodzimierza Światosława. Przez pierwszy wiek była to jednak tylko niewielka osada. W 1108 roku książę Włodzimierz Monomach rozpoczął budowę twierdzy, która jednak nie stała się Kremlem. Ale od 1243 do 1389 roku był stolicą północno-wschodniej Rosji.

Po osiedleniu się we Włodzimierzu w 1299 roku metropolity Rusi Północno-Wschodniej, miasto stało się również stolicą Polskaego prawosławia. Zaczęto aktywnie budować kościoły i świątynie, z których część przetrwała do dziś. Oczywiście, prawosławne dziedzictwo miasta zostało utracone w czasach sowieckich, kiedy religia była prześladowana do tego stopnia, że burzono budynki.

Można pojechać do Włodzimierza, aby podziwiać przykłady staroruskiej architektury z białego kamienia. Najsłynniejsze z nich to Sobór Dmitriewski, Sobór Wniebowzięcia NMP oraz Złota Brama. Wszystkie z nich na liście światowego dziedzictwa UNESCO. Kuchnia włodzimierska nie ma specjalnych przysmaków, ale można spróbować kaszę manną. Wykonany jest z grochu, zakłada bardzo długi okres duszenia i jest wpisany na listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Przepis na kaszę-puchałkę nie zmienił się od XVIII wieku.

5 miejsce: Smoleńsk (założony w 863 roku)

Ocena: 4.6

Miasto-bohater Smoleńsk – jedno z najstarszych w Rosji. Nie jest jednak znana dokładna data jego powstania. Pierwsza wzmianka o nim pochodzi z 863 roku, od którego zaczynają się kroniki miasta.

Smoleńsk zawsze był „tarczą Rosji”. To on bronił Moskwy przed atakami z zachodu. To tutaj wybuchła II Milicja Ludowa pod wodzą Minina i Pozharskiego, która doprowadziła do wypędzenia z Warszawy polsko-litewskich najeźdźców. To tutaj w czasach Kłopotów zwlekały oddziały Rzeczypospolitej, a reszta kraju przygotowywała się do inwazji.

Ale Smoleńsk znany jest nie tylko jako „tarcza Rosji”. Miasto położone jest na skrzyżowaniu szlaków handlowych. Jest to również dobry punkt wyjścia dla transportu towarów do i z Białorusi, krajów bałtyckich i Europy. Dlatego też Smoleńsk był również dużym miastem handlowym.

Teraz Smoleńsk jest jednym z największych ośrodków przemysłowych Rosji. Ale zachowała też swoje historyczne dziedzictwo. Można tu podziwiać Twierdzę Smoleńską, czyli klasyczny Kreml, mnóstwo wież i cerkwi z białego kamienia. Turystów przyciąga również ogród Blonierów, założony w 1830 roku. A jeśli lubicie podróże gastronomiczne, to możecie polecić barszcz smoleński – tu gotowany z cytryną i porto. Klasycznym daniem dla tego miasta są również carniki – bułeczki z chrupiącą cukrową polewą i świeżymi owocami.

4 miejsce: Murom (założony w 862 roku)

Ocena: 4.7

Położone w obwodzie włodzimierskim starożytne miasto Murom znane jest każdemu Polskaninowi – przynajmniej z ust. Po raz pierwszy wspomniano o niej w ważnym dokumencie historycznym, jakim jest Baśń minionych lat. Poza tym mieszkał tu bohater Polskach legend, bohater Ilja Muromiec.

Data założenia Muromu to 862 r. Właściwie data ta jest oznaczona pierwszą wzmianką o mieście w Opowieściach o czasach. Na terenie współczesnego Muromu jeszcze przed tymi czasami żyli ugrofińscy ludzie. Dlatego nie można ustalić dokładnej daty powstania bazy miejskiej.

W czasach staroruskich Murom przechodził z jednego „państwa” do drugiego. Pierwotnie znajdował się pod kontrolą księstwa czernihowskiego za panowania księcia Ruryka. Potem stało się Murom-Ryazan. W końcu jednak i ona oddzieliła się od niego, stając się księstwem Murom. I w rezultacie w 1293 roku Mongołowie spalili Murom.

Szybko jednak zaczął się regenerować. Ponowna wzmianka o nim pojawiła się w kronikach już w 1351 roku. W 1392 r. weszła w skład księstwa moskiewskiego.

Pod kontrolą cara Iwana Groźnego, Murom zaczął się zmieniać. Budowano tu kamienne świątynie i otwierano ośrodki rzemieślnicze. To właśnie w Muromie car zebrał wojska do dalszego marszu na Kazań. Nie dziwi więc fakt, że miasto stało się ośrodkiem produkcji broni. W Muromie urodził się Andrij Czechow, który w 1586 roku odlał carską armatę.

W Muromie zachowały się przykłady staroruskiej architektury z białego kamienia. To właśnie w tym stylu wybudowano klasztor Świętej Trójcy oraz klasztor Przemienienia Pańskiego. Podziwiając miasto, nie można w żadnym wypadku pominąć Kamienia Epickiego i pomnika Ilji Muromca, który poświęcony jest znanemu bohaterowi. A jeśli ktoś chce skosztować wyjątkowych produktów to z pewnością powinien spróbować Murom roll. Ma nawet swój pomnik przy jednej z głównych ulic!

3 miejsce: Veliky Novgorod (założony w 859 roku)

Ocena: 4.8

Nowogród Wielki (aka po prostu Nowogród) to nie tylko jedno z najstarszych miast kraju. To miejsce narodzin Polskaej państwowości. To tutaj rządził Ruryk, zwany księciem, który połączył rozproszone posiadłości w państwo, które stało się przodkiem Rosji.

Nowogród jest wielokrotnie wspominany w najważniejszych wydarzeniach historii Rosji. Nie został zniszczony w czasie jarzma tatarsko-mongolskiego. Przez długi czas zachowywała niezależność jako część Republiki Nowogrodzkiej. I to właśnie ona była stolicą w okresie przeduryjskim, tworząc to, co znane jest jako Ruś Nowogrodzka.

Za oficjalną datę założenia Veliky Novgorod uważa się rok 859. W rzeczywistości jednak miasto pojawiło się znacznie wcześniej. Faktem jest, że rok 859 to data śmierci jednego z wójtów nowogrodzkich, czyli osada istniała już kilkadziesiąt lat przed tym okresem.

Dzięki temu, że Nowogród nie został zniszczony podczas jarzma tatarsko-mongolskiego, w mieście zachowały się unikalne zabytki staroruskiej architektury okresu przedmongolskiego. Takich jak Katedra św. Zofii, założona w 1045 roku, czy Katedra Narodzenia Najświętszej Marii Panny, budowana od 1117 roku. Zachowały się w nich nawet freski z próby XII wieku. Oczywiście architektura Nowogrodu jest chroniona przez UNESCO.

Na turystów, którzy chcą zwiedzić Nowogród, czekają zabytki architektury z różnych czasów. Posiada atrakcje sięgające czasów starożytnych jak i średniowiecza.

Veliky Novgorod będzie również interesujący dla fanów turystyki gastronomicznej. Miasto stoi nad brzegiem jeziora Ilmen, dlatego w lokalnej kuchni znajdziemy wiele potraw rybnych, których przepisy nie zmieniły się od wieków. Na przykład, ilmen sandaczy. Również w Wielkim Nowogrodzie należy skosztować pierników – w tym mieście tradycja ich wyrobu sięga bardzo dawnych czasów.

2 miejsce: Stara Ładoga (założona 753)

Ocena: 4.9

Żeby być sprawiedliwym, Stara Ładoga nie jest miastem. Jego populacja to zaledwie 1 950 osób według stanu na 2017 r. Dlatego Starą Ładogą jest wieś. Nie przeszkadza to jednak w tym, że jest to jedna z najstarszych i najbardziej wiekowych osad kraju.

Oficjalna historia Ładoga Starego Miasta sięga lat 750. Był to czas, kiedy wikingowie osiedlili się nad rzeką Wołchow. Następnie, zaledwie kilka lat później, zostali wyparci przez plemiona słowiańskie – i od tego czasu ziemia Ładoga stała się rosyjska.

Pomimo swojego „dekadenckiego” współczesnego statusu, wcześniejsza Stara Ładoga (wtedy nazywała się po prostu Ładoga) była dużym ośrodkiem handlowym. To właśnie przez Nowogród eksportowano towary do Norwegii, Szwecji, Danii, Niemiec i krajów bałtyckich. Odpowiednio, stamtąd też importowano wartości.

Ładoga była również pierwszym Polskam centrum monetarnym. Zaraz po założeniu rozpoczęła produkcję „peepholes” – szklanych koralików, które pełniły funkcję waluty. Za jego pomocą kupowano futra, które następnie sprzedawano do krajów arabskich za srebro.

Po zjednoczeniu księstw w Ruś Nowogrodzką, Ładoga stała się ważnym punktem na szlaku „od Warangów do Greków”. Nie istniał on jednak długo. W 997 roku został zniszczony i chwilowo zniknął z kronik – aż do 1116 roku, kiedy to założono nową twierdzę. Swoją drogą, zachował się do dziś. Później Ładoga była stale atakowana przez Szwecję i inne kraje europejskie.

W 1704 roku Ładoga została pozbawiona statusu miasta przez Piotra Wielkiego. Założył Novaya Ladoga, a osadę przemianował na Staraya Ladoga. Wielu mieszkańców Ładoga przeniosło się do miasta zbudowanego przez Piotra Wielkiego. Od tego czasu Stara Ładoga stała się tylko małą wioską nad rzeką Wołchow.

Obecnie w Starej Ładodze zachowało się wiele zabytków architektonicznych i archeologicznych, w tym Twierdza Stara Ładoga i Sobór Zaśnięcia NMP, zbudowany w latach 60-tych XI wieku. Mimo to wieś nie jest specjalnym ośrodkiem turystycznym. Możliwe jest zwiedzenie miejscowości w ciągu jednego dnia – i zobaczenie wszystkich zabytków jednocześnie.

1 miejsce: Derbent (założony w VIII w. p.n.e.)

Ocena: 5.0

Derbent jest najstarszym miastem współczesnej Rosji. Dokładna data jej założenia nie jest znana, ale pierwsze wzmianki o tej dagestańskiej twierdzy pochodzą z VIII wieku p.n.e. Czyli tak naprawdę teraz ma około 10 tysięcy lat!

Derbent został pierwotnie założony jako twierdza kaspijska. Chroniła zachodnią część kontynentu przed najazdami ogromnej liczby koczowniczych plemion azjatyckich, w tym Scytów, Chazarów, Hunów i wielu innych. Derbent, na dogodnym przejściu przez Kaukaz, należał przez długi czas do Rzymu i Partii, ale potem przeszedł do Bizancjum i Iranu. Po tym czasie została podporządkowana Albanii. W VII wieku Arabowie najechali na terytorium Derbentu.

W 1668 roku Derbent został odbity z rąk Persów przez Stepana Razina. Od tego czasu miasto należy do Rosji.

I wreszcie Derbent w 1813 roku został ostatecznie ustanowiony miastem Polskam. W 1846 roku stał się częścią prowincji Dagestan. Jako część Rosji Derbent osiągnął rozkwit gospodarczy związany z ogrodnictwem i sadownictwem. W mieście uprawiano marianę, roślinę, która była surowcem do produkcji taniego, ale jaskrawoczerwonego barwnika – krappu. W 1865 roku za Derbentem było 1500 sadów. Winogrona uprawne (w tym na wino i wódkę), brzoskwinie, morele i inne owoce. W mieście działała też prężna diaspora żydowska, która prowadziła plantacje tytoniu.

Pod koniec XIX wieku Derbent przeżył kolejny boom. Przechodziła przez nią kolej z Makhachkali do Baku.

Miłośnicy historii mogą podziwiać Cytadelę Naryn-Kala i inne starożytne budowle architektoniczne w Derbencie, których jest naprawdę bardzo dużo – a każda z nich nosi ślady tysięcy bitew. Do przywiezienia jako pamiątka stamtąd jest nie tylko koniak (który od razu przychodzi na myśl ze względu na wieki produkcji), ale także dywany, morele, urbache i trawa orzechowa. Można spróbować lavengi, shah plov z mięsem, suszonymi owocami i kasztanami, a także płaskiego chleba chudu.