10 największych dzieł Lwa Tołstoja

*Przegląd najlepszych według redakcji. O kryteriach wyboru. Niniejszy materiał jest subiektywny, nie ma charakteru reklamy i nie służy jako wskazówka do zakupu. Potrzebujesz porady eksperta przed zakupem.

Ranking najlepszych dzieł Lwa Tołstoja

Nominacja	miejsce	Praca	Ocena
Ranking najlepszych dzieł Lwa Tołstoja	1	Anna Karenina	5.0
2	Zmartwychwstanie	4.9
3	Wojna i pokój	4.8
4	Dzieciństwo. Adolescencja. Młodzież	4.7
5	Szczęście rodzinne	4.7
6	Spowiedź	4.6
7	Po balu	4.5
8	Sonata Kreutzerowska	4.5
9	Kaukaski jeniec	4.5
10	Śmierć Iwana Iljicza	4.4

Anna Karenina

Ocena: 5.0

Akcja rozgrywa się pod koniec XIX wieku w Rosji. Tołstoj z równą wprawą kreśli życie wszystkich warstw społecznych tego społeczeństwa: od petersburskich wyższych sfer po chłopów. Tytułowa bohaterka, mężatka, zakochuje się w młodym hrabim Aleksym Wrońskim. Mąż Kareniny dowiaduje się o romansach żony, ale nie zgadza się na rozwód. Kochankowie uciekają do Włoch, ale ich szczęście nie trwa długo – uczucia Wrońskiego stopniowo stygną. Anna kończy swoje życie rzucając się pod pociąg. Głównym przesłaniem utworu jest to, że nie da się zbudować szczęścia na wraku rodziny. Wszechogarniająca pasja Anny Kareniny jest w powieści równoważona przez idealizm młodego ziemianina Lewina. Jest przekonany, że miłość, prawda i lojalność są podstawą pokoju. Prototypem bohatera jest sam Tołstoj.

Fiodor Dostojewski wysoko oceniał Annę Kareninę, a po przeczytaniu powieści nazwał Tołstoja „bogiem sztuki”. Czytelnik odnosi wrażenie, że autor rozbiera na czynniki pierwsze i rozumie do najmniejszego szczegółu istotę i konsekwencje cudzołóstwa, namiętności, zazdrości i sprowadza to rozumienie do siebie. Książka nie pozostawia nikogo obojętnym, wciąż toczy się o nią spór po 150 latach od jej napisania. Anna Karenina Lwa Tołstoja została wydana w 120 językach, a na całym świecie powstały liczne adaptacje filmowe, musicale, seriale i remaki. To arcydzieło można czytać na nowo przez całe życie, a w każdym wieku odnajdywać w nim nowe perły.

Zmartwychwstanie

Ocena: 4.9

Nasi eksperci przyznają drugie miejsce najnowszej powieści Lwa Nikołajewicza, Zmartwychwstanie. Nazwany tak, ponieważ nawet najbardziej „zagubione” i cyniczne dusze mogą wznieść się do miłości i życia duchowego. Główna bohaterka, Katusha Maslova, jest służącą dwóch starszych właścicieli ziemskich. W wieku 16 lat zakochuje się w siostrzeńcu swoich „dobrodziejek”, młodym studencie Dymitrze Niekłudowu, który uwodzi ją przed wyjazdem do wojska w polu. Obaj bohaterowie spotykają się ponownie w sądzie, gdzie Nekhludoff jest ławnikiem, a Katusha oskarżonym, dziwkarzem z burdelu. Zostaje oskarżona o otrucie klienta domu publicznego w celu jego okradzenia. Dręczony wyrzutami sumienia Dymitr uzyskuje złagodzenie wyroku, Katia odnajduje miłość na wygnaniu, a Nekhludovowi przychodzi wierzyć w Boga.

Współcześni czytelnicy zauważają, że dzieło to porusza niepokojące współczesne problemy: korupcję, niesprawiedliwy system sądowniczy, nierówności społeczne, zubożenie duchowe, bezduszność. Powieść czyta się lekko, fabuła trzyma w napięciu, a zakończenia nie da się przewidzieć. Okazuje się, że jeden czyn w młodości może zmienić całe życie.

Wojna i pokój

Wynik : 4.8

Światowej sławy powieść Wojna i pokój Tołstoja zajmuje kolejne miejsce w rankingu. Fabuła skupia się na losach głównej bohaterki, Nataszy Rostowej. Na początku powieści jest młodą dziewczyną, nastolatką. Na koniec, czcigodna matka rodziny. W utworze jest wiele fabuł i losów, z których każda ekscytuje czytelnika, nie pozostawiając go obojętnym. Wydarzenia rozgrywają się na początku XIX wieku, na tle wojny z Napoleonem.

Powieść była wznawiana i adaptowana niezliczoną ilość razy. W 2016 roku w Wielkiej Brytanii triumfowała telewizyjna, 6-częściowa adaptacja Wojny i pokoju. Oglądalność jest bezprecedensowa – siedem milionów widzów, nie odrywając się, śledziło rozwój akcji w tej egzotycznej, niezgłębionej i rozległej Rosji. „To wszystko już się skończyło?! Nie! Sprowadź ich z powrotem! Niech Pierre odrośnie jego okropna broda! Przywróćcie Hélène – chcę zobaczyć, jaką straszną matką się stanie! Nie mogę się pogodzić z tym, że to już koniec!”, – to jedna z recenzji angielskiej publiczności.

Dzieciństwo. dorastanie. Młodzież

Ocena: 4.7

Ta trylogia Tołstoja ma charakter autobiograficzny i powstała z dzienników pisarza, które prowadził od dzieciństwa. Pisarz szuka odpowiedzi, jak z czystej, jasnej, naiwnej i spontanicznej istoty staje się cynicznym i złośliwym człowiekiem? Utwór jest debiutem pisarza w wielkiej literaturze, przynosząc mu natychmiastową sławę. Ta genialna książka pobudziła studia nad psychologią dziecka u ówczesnych pedagogów…

Krytycy chwalili pierwszą część trylogii, Dzieciństwo. Turgieniew napisał, że dzieło jest „modniejsze od krynoliny”. Dorastanie potraktowano bardziej po macoszemu, a Młodość ostro skrytykowano za nadmierną analizę mało istotnych wydarzeń i długie, zawiłe zdania. W każdym razie trylogia ta zajmuje honorowe miejsce na liście najlepszych dzieł klasycznych.

Szczęście rodzinne

Ocena: 4.7

Nietypowe dla Tołstoja jest następujące dzieło. „Szczęście rodzinne” to dość krótka powieść, ale nie mniej utalentowana niż obszerne dzieła autorki. Uderzająca jest umiejętność subtelnego zrozumienia przez pisarkę psychologii i poruszeń duszy młodej dziewczyny, a później kobiety. Narracja skupia się na rodzinie – Siergieju i Mashence – i zmianach, jakie zachodzą w ich charakterach po ślubie. Masza przechodzi od naiwnej prostaczki do mądrej żony i matki. Jej mąż zmienia się z egoistycznego miłośnika samego siebie w cierpliwego i wyrozumiałego człowieka.

W opinii czytelników ujawnia się tajemnica szczęśliwego życia rodzinnego. Życie dla kogoś innego – to jest właśnie sekret. Związek małżonków jest codziennym, godzinnym wyborem na rzecz miłości, niezależnie od tego, jakie uczucia przeważają w danym, konkretnym momencie. Takie utwory nie tracą z czasem na aktualności, bo każdy marzy skrycie lub oczywiście o szczęściu rodzinnym. Nie wszyscy chcą na to pracować, ale ci, którzy rozumieją zasadę wyrażoną przez Tołstoja, odnoszą sukcesy w małżeństwie. „Wszystkie szczęśliwe rodziny są do siebie podobne…” – tak myślał sam Tołstoj.

Spowiedź

Ocena: 4.6

Szóste miejsce honorowe przypada słynnej, nieco skandalizującej „Spowiedzi”. Pierwsze dzieło Lwa Tołstoja, w którym wyłożył on rudymenty nauk moralnych i religijnych, nazwał później swoim imieniem – „Tołstowski”. Rosyjscy cenzorzy nie dopuścili „Spowiedzi” ze względu na jej ostrą krytykę Kościoła prawosławnego. Książka została wydana w Genewie i potajemnie rozprowadzona w Rosji wśród wielbicieli talentu pisarza.

Motywem przewodnim komentarzy tych, którzy ją przeczytali jest to, że książka nie jest dla każdego. Tylko ten, kto szuka swojej drogi przez wiarę w Boga, szukając sensu swojego życia, zrozumie go i przyjmie. Powieść refleksyjna to nie jest coś, co czyta się na pamięć – po każdym rozdziale chce się medytować, analizować, myśleć i modlić.

Po balu

Ocena: 4.5

Opowiadanie Lwa Nikołajewicza „Po balu” zbudowane jest na kontrastowych wydarzeniach na balu i po balu. Ojciec ukochanej głównego bohatera, pułkownik Piotr Władysławowicz, wygląda na kochającego ojca, wzorowego człowieka rodziny i po prostu dobrego człowieka na balu. Następnie występuje jako dowódca brutalnej masakry delikwenta – żołnierza.

W potężnym urządzeniu literackim, Tołstoj pokazuje, że żadna przemoc nie może być usprawiedliwiona. Jest to w gruncie rzeczy działanie przeciwko Bogu. Niedopuszczalne jest również dzielenie ludzi na tych, którzy są godni i tych, którzy są pogardzani. Bohater opowiadania, Iwan Wasiliewicz, natychmiast traci miłość do Warenki, gdy uświadamia sobie, jakim był hipokrytą, z którym się wychował. Bardzo pouczająca praca, dająca do myślenia.

Sonata Kreutzerowska

Ocena: 4.5

Ósme miejsce przypadło przejmującemu opowiadaniu Tołstoja „Sonata Kreutzerowska”. Autor w pociągu słyszy opowieść o życiu rodzinnym i tragedii bohatera utworu Pozdnyszewa. Pojawia się „efekt autostopowicza”, a do głosu dochodzi potworna historia o tym, jak bohater z powodu skandalicznej zazdrości zabija swoją żonę i matkę swoich dzieci. Sąd uniewinnia od morderstwa, ale przestępca sam się karze. Karze mękami sumienia i zrozumieniem, jak brak rdzeni życiowych i pycha niszczą w nim włókna moralne.

Czytelnicy opowiadania w swoich recenzjach zgodnie twierdzą, że dzieło jest zaskakująco nowoczesne. Każdy rozpozna w bohaterach siebie, swoich krewnych i znajomych. Ludzkie przywary nie zmieniły się od setek lat. Zmienił się entourage, postęp technologiczny poszedł bardzo daleko, ale dusze ludzi pozostały takie same. „Gdybym nie wiedziała, że to opowiadanie Tołstoja, pomyślałabym, że czytam rozmyślania jakiegoś znanego blogera” – pisze jedna zdumiona wielbicielka talentu Tołstoja.

Więzień Kaukazu

Ocena: 4.5

Krótka opowieść przygodowa Tołstoja o różnych postawach i zachowaniach ludzi w obliczu przeciwności losu. Zhilin – optymista, odważny, inteligentny, z jasnymi pojęciami honoru i męskich czynów. Jego towarzysz Kostylin jest jego dokładnym przeciwieństwem. Obaj chłopcy zostali wzięci do niewoli przez Czeczenów podczas wojny w latach 1817-1864 o przyłączenie Kaukazu Północnego do Rosji. Obaj zostają uwolnieni z niewoli, ale jeden z honorem, bo zachował ludzką twarz, a drugi – zrujnowany przez rodzinę, która zebrała okup.

Historia ta doczekała się wielu adaptacji. Najbardziej znaną wersją jest „Więzień Kaukazu” Siergieja Bodrowa seniora, gdzie jego syn wcielił się w rolę Iwana Żylina. Problem, który poruszył Tołstoj, nie traci na aktualności. Owszem, życiowe dramaty bywają przypadkowe, ale droga wyjścia z nich zależy od wewnętrznej siły, charakteru i wyboru. Można zdradzić, poddać się i jęczeć; można też, nie tracąc szlachetności, szukać wyjścia i walczyć.

Śmierć Iwana Iljicza

Ocena: 4.4

Ostatni wiersz w rankingu to przejmująca opowieść o chorobie i śmierci urzędnika sądowego Iwana Iljicza Gołowina. Tołstoj ustami głównego bohatera przewartościowuje swoje życie, neguje, a następnie uświadamia sobie nieuchronność śmierci. I ta realizacja zasadniczo zmienia rozumienie całej drogi życia, którą przebył.

Dzieło jest dość krótkie, ale zdobyło uznanie znanych krytyków. Na przykład w. Nabokov napisał, że to dzieło dla niego jest doskonałe i zarazem najbardziej złożone w Lwie Nikołajewiczu. A V. Stasov zauważył, że „żaden naród, żadne miejsce na świecie nie ma tak genialnego stworzenia. Wszystko jest małe, wszystko jest płytkie, wszystko jest słabe i blednie w porównaniu z tymi 70 stronami”. Powieść wpłynęła również na genialnego reżysera Akirę Kurosawę, który inspirował się nią pisząc scenariusz do „Życia”.