Bajki to ulubiony „nurt literacki” wszystkich dzieci bez wyjątku. Bajka to ciepło dziecięcego słońca, wiara w cuda i niezwykłe przygody. Bajki mogą nauczyć dziecko rozumienia życia, dobra, zła i pojęć moralnych. Bajka uczy, przestrzega i po prostu bawi dziecko. Bajki dzielą się na dwa główne obozy, w zależności od ich autorstwa. Mogą być ludowe i literackie. Mają one pewne różnice i pewne podobieństwa, które będą tematem tego artykułu.
Różnica między folklorem a baśnią literacką
Podstawowe rozróżnienie widać już w samej nazwie,– opowieść ludowa była owocem folkloru ludu i była przekazywana ustnie przez wiele lat, a nawet wieków; później większość została spisana. Opowieść ludowa to najstarszy literacki „rzut” grupy etnicznej, przekazujący przodkom pogląd na naturę otaczających ich rzeczy i relacji. Opowieści te określają podstawowe zasady współżycia ludzi w walce o przetrwanie klanu, a także całej społeczności. Baśnie ludowe wyraźnie pokazują granice dobra i zła, mają cechy narodowe, charakterystyczne wierzenia i elementy codzienne wspólne dla ludu.
Baśń literacka ma autora, ale powstała znacznie później, jako konsekwencja rozwoju literatury. Pierwsze autorskie adaptacje folkloru baśniowego pojawiły się w literaturze europejskiej dopiero w drugiej połowie XVIII wieku, a dopiero w XIX wieku pisarze zaczęli sięgać po tradycyjne tematy baśniowe. Można przypomnieć sobie klasyków gatunku, takich jak Hans Christian Anderson czy bracia Grimm. Stopniowo elementy baśni ludowej w zabiegu literackim przestają podążać za ścisłą linią fabularną i są wykorzystywane przez autora do przekazania metaforycznych idei, bardziej charakterystycznych dla przypowieści, ale z artystycznym zacięciem
W bajce ludowej, opowiadający musi trzymać się fabuły, zbudowany według tradycyjnego schematu. Ten schemat pozwolił nie stracić kierunku narracji i zachować jej sens przy wielokrotnym opowiadaniu przez jedną osobę drugiej z pokolenia na pokolenie.
Opowieść, napisana przez autora, skomponowana jest jakby z segmentów lub puzzli elementów ludowej opowieści, ale połączonych w wersji swobodnej, w zależności od pomysłu autora. Autor nie dba o przestrzeganie tradycyjnego schematu w literackiej opowieści, stara się po prostu ubrać swój pomysł w bajkowe parafernalia. Ale jeśli autor zamierzał naśladować styl narracji w folklorze, mógł się wzorować na tym schemacie.
Bajka literacka nosi znamiona autorstwa.Fizyczny wygląd bohaterów, miejsca, w których rozgrywają się wydarzenia oraz same wydarzenia są opisane znacznie bardziej szczegółowo. Stosunek autora do każdego z bohaterów opowieści można łatwo odgadnąć na podstawie lektury.
Opowieść ludowa odzwierciedla całą kulturę danej grupy etnicznej. Koncepcje są większe, a na tym tle szczegóły i fragmenty są bardziej rozmyte i niewidoczne. Gdyby narrator był bardziej biegły, mógłby „doprawić” opowieść bez szkody dla jej sensu, a gdyby był bardziej konserwatywny, mógłby opowiedzieć ją dzieciom, wykorzystując pamięć i tradycję, i nie straciłaby ona zamierzonego sensu. Pod tym względem w baśni literackiej eksperymentowanie z wariantami może prowadzić do powstania „Pinokia” z „Pinokia”, z utratą, jak wiadomo, pierwotnej narracji i powstaniem nowego.
Główna cecha baśni ludowej– jest jego ustne opowiadanie, co stawia go na równi z piosenkami, przysłowiami i powiedzeniami. W ten sposób uchwycono istotę narracji, ale umożliwiono narratorowi zmienność narracji. Opowieści ludowe dzielą się na magiczne, bajroniczne, prozaiczne, satyryczne, z osobnym miejscem na opowieści o zwierzętach. Ci ostatni badacze nawiązują do starożytnych obrzędów pogańskich
Baśń literacka to gatunek fikcji, ze skomplikowanym systemem metafor przetransponowanych na atrybuty opowieści, z osadzeniem starożytnego pogańskiego lore i magii, ale całkowicie podporządkowany zamysłowi autora w kształtowaniu fabuły, doborze bohaterów i cech tych postaci. Raz nagrany i opublikowany pozostaje niezmieniony, o ile oczywiście nie zostanie zaadaptowany na film. Wtedy lot kreatywności będzie trwał dalej, o czym każdy może się przekonać oglądając współczesne adaptacje filmowe bajek, w których czasem z oryginalnego źródła pozostaje tylko tytuł.
Wywodzące się z czasów starożytnych opowieści ludowe miały na celu przekazanie następnym pokoleniom podstawowych norm moralnychOpowieści i wierzenia grupy etnicznej, elementy wierzeń, wyobrażenia ludzi na temat dobra i zła oraz otaczającego ich świata. Różne ludy, różne sposoby patrzenia na te sprawy i różne tradycje kulturowe – wszystkie te elementy łatwo prześledzić, czytając folklor…
Pojawiając się znacznie później niż ludowe opowieści literackie, przekazywały one przede wszystkim idee samego autora. Oczywiście on również przełożył wizję zagadnień w oparciu o środowisko społeczne, w którym żył, ale jego wizja była bardziej zawężona i nie obejmowała globalnie całej mentalności etnosu. Ale wiele momentów autorka nakreśliła wyraźniej, głębiej, a co ważne dla odbioru sztuki przez dziecko i jaśniej.
Taki długi ekskurs do świata bajek.
Artykuł powstał na podstawie książek: S.. Rassadin, B.. Sarnov, „Opowieści o literaturze”, 1977 r., .. Efimow, Historia Polskaego języka literackiego, 1961 r. i praktyka pedagogiczna pracowników Domu Dziecka RK domsolnyshko.kz/o-nas/o-detskom-dome/
Czym się różni bajka literacka od polskiej bajki ludowej? Czy są jakieś podobieństwa między nimi?
Czym się różni bajka literacka od polskiej bajki ludowej? Czy istnieją podobieństwa między nimi?
Czym się różnią bajki literackie od polskich bajek ludowych i w czym są do siebie podobne? Co charakteryzuje każdy rodzaj bajek i czy treści w obu niektóre nawzajem się nakładają?
Czym różni się bajka literacka od polskiej bajki ludowej, a w czym są do siebie podobne? Która forma bardziej oddaje charakter kultury polskiej i jakie elementy są charakterystyczne tylko dla jednej z tych form bajek?
Czy możecie mi powiedzieć, czym dokładnie różni się bajka literacka od polskiej bajki ludowej? Interesuje mnie, czy mają wspólne cechy czy są zupełnie odmienne.