10 największych małp na świecie

Występuje tylko na indonezyjskiej wyspie Sumatra. Żyje w lesie w koronach drzew i rzadko schodzi na ziemię. Żerowanie na owocach, orzechach, miodzie, korze drzew. Czasami zjada pokarm zwierzęcy, np. wolno żyjącą lorę, na którą czasami poluje. Aby ugasić pragnienie, zlizuje krople z liści roślin lub pije wodę zgromadzoną po deszczu w dziuplach drzew.

Gatunek ten żyje pojedynczo, przy czym tylko samice spędzają czas z potomstwem. Dzieje się tak dlatego, że w lasach na wyspie jest niewiele owocujących drzew i duża grupa osobników na jednym obszarze szybko wyjadłaby zapasy pożywienia. Długowieczność – średnio 30 lat, niektórzy żyją nawet 60 lat. Dojrzewanie pojawia się w wieku 8-12 lat u kobiet i kilka lat później u mężczyzn. Larwy opuszczają matkę dopiero w wieku około 6-8 lat, kiedy są w pełni zdolne do samodzielnego życia.

Liczebność tego gatunku spada. W 2016 roku liczyła 14600 osób – cztery razy mniej niż 75 lat temu. Ze względu na niską liczebność i endemizm, jest zagrożony wyginięciem. Choć Indonezja tworzy programy ochrony orangutanów, to jednocześnie wycina drzewa pod olej palmowy i je kłusuje – lokalne plemiona wykorzystują mięso jako pożywienie, a ich czaszki jako biżuterię. W 2016 roku przewidywano, że orangutany wyginą całkowicie do 2026 roku.

ranga 4: orangutan kalimantański (wysokość 150 cm)

Ocena: 4.7

Orangutan Kalimantan (Pongo pigmaeus) jest podobny do Orangutan Sumatran, ale pozostaje w tyle w masie, z samców ważących 50-90 kg i rzadko osiągając 100 kg, a samice 30-50 kg. Endemiczny dla Kalimantanu, żyje w wilgotnych lasach deszczowych wyspy, w całej Indonezji i Malezji. Zjada rośliny, czasem owady, jaja ptaków i pisklęta. Spędza więcej czasu na ziemi niż Sumatran.

Podobnie jak orangutany sumatrzańskie, orangutany kalimantańskie żyją samotnie. Samce orangutanów wykazują agresję, gdy się widzą, ale nie są terytorialne. Samce współdziałają z samicami tylko w celach reprodukcyjnych. Dzieci są wychowywane tylko przez matki. Podobnie jak u orangutana sumatrzańskiego, okres karmienia jest długi, 4 lata lub więcej. Samica rodzi swoje pierwsze dziecko w wieku 14-15 lat.

Orangutan kalimantański przewyższa orangutana sumatrzańskiego o 54500. Jednak nawet u tego gatunku wykazuje tendencję spadkową. Baza żerowa orangutanów zmniejsza się z powodu wylesiania, co powoduje spadek liczby urodzeń. Na Kalimantanie powszechne są także nielegalne polowania na orangutany dla mięsa i trofeów w postaci czaszek. Przewiduje się więc, że gatunek ten wyginie w ciągu 10-20 lat, podobnie jak jego sumatrzański odpowiednik.

Ranga 5: Szympans pospolity (140 cm wzrostu)

Ocena: 4.6

Piątą co do wielkości małpą jest szympans zwyczajny (Pan

Żyją w lasach i sawannach Afryki Zachodniej i Środkowej. Są wszystkożercami, żywią się owocami, orzechami, liśćmi, nasionami i bulwami, miodem, owadami i grzybami. Potrafi zbierać się w grupy i polować na inne małpy, np. małpy czy kopytne. Zabijają również młode lamparta, aby uniemożliwić mu rozmnażanie się: lampart jest jedynym drapieżnikiem, który żeruje na szympansach.

Tylko szympansy są w stanie wykonać własne narzędzia do polowania. Robią to poprzez wyrwanie gałęzi z drzewa, odarcie z kory i ostrzenie jej zębami. Takie narzędzie nadaje się np. do polowania na małe małpy galago, które żyją w dziuplach drzew. To głównie samice i dzieci.

Szympansy tworzą społeczności liczące 20-150 lub więcej osobników. W drzewach budują gniazda, w których śpią, spędzając w okapach także połowę dnia. Chodzą też po ziemi, zwykle na czterech kończynach, ale potrafią stanąć na nogach. Każda grupa ma swoje terytorium, z którego ma tendencję do wyparcia innych. Żyje 50-60 lat, a dojrzałość płciową uzyskuje w wieku 11 lat. W przeciwieństwie do goryli, młode szympansy nie opuszczają grupy.

Wspólna populacja szympansów. Polowanie na nie, a także ich łapanie i sprzedaż jest wszędzie zabronione. Mimo to zdarzają się przypadki chwytania osobników i niszczenia rodzin, a także ograniczania siedlisk gatunku w wyniku eksploatacji gruntów. Szympansy kupione przed zakazem są wykupywane na wolność.

6 miejsce: szympansy pigmejskie (115 cm wzrostu)

Ocena: 4.6

Szympans pigmejski lub bonobo (Pan paniscus) jest mniejszy niż Pan

Bonobo żyje w środkowej Afryce, w lesie tropikalnym między rzekami Kongo i Lualaba. Szacuje się, że liczba ta wynosi od 29 000 do 50 000, ale gatunek ten jest słabo zbadany. Żyją w grupach jak zwykłe szympansy, ale w przeciwieństwie do zwykłych szympansów, samica przewodzi grupie. Bonobo rzadko mają konflikty między płciami typowe dla wielu innych małp. Bonobo stale komunikują się ze sobą za pomocą systemu sygnałów, których człowiek jeszcze nie rozszyfrował.

Stwierdzono, że szympansy karłowate są również w stanie nauczyć się innych systemów sygnalizacyjnych. Kanzi, samiec bonobo, został nauczony literowania 3000 angielskich słów i używania 500 z nich na klawiaturze z leksygramami, abstrakcyjnymi symbolami graficznymi, które oznaczają dane słowo. Bonobo jest więc uważany za najbliższy człowiekowi gatunek małpy pod względem inteligencji.

#7: Niedźwiedziowaty kubek (115cm wzrostu)

Ocena: 4.5

O ile wszystkie powyższe gatunki należały do rodziny hominidów, czyli małp człekokształtnych, to siódme miejsce zajmuje gatunek z innej rodziny, rodziny marmozetowatych. Niedźwiedzi kubek lub Chakma (Papio ursinus) dorasta do 115 cm wysokości i waży 21-45 kg (średnia waga 31 kg). Samice są mniejsze, ważą 12-25 kg. Jego płaszcz jest brązowy lub szary i różni się od innych pawianów tym, że samce nie mają grzywy. W przeciwieństwie do małp człekokształtnych, szympansy mają ogon o długości 45-84 cm.

Występuje w południowej Afryce, od Angoli, Zambii i Mozambiku po RPA. Zamieszkuje lasy i sawanny, a także pustynie i trawiaste zbocza górskie. W nocy małpy wspinają się na wzgórza, skały i urwiska, gdzie nie mogą ich dosięgnąć drapieżniki. Wszystkożerca; zjada owoce, trawy, kwiaty, nasiona i inny pokarm roślinny, grzyby; zjada gryzonie i ptaki; może żerować na małych antylopach.

Żyją w grupach – mieszanych lub z jednym dojrzałym samcem, samicami i ich młodymi. W grupach mieszanych występuje jeden dominujący samiec, który rodzi potomstwo. Nie jest dominujący przez całe życie, ale może być wyparty przez innego, który często zabija potomstwo poprzedniego dominanta. Pawiany charakteryzują się złożonym zachowaniem w grupie, komunikują się za pomocą grymasów i postawy, głosu i kontaktu z ciałem.

Młode niedźwiedzie są liczne i nie są zagrożone wyginięciem. Zmniejszają się tylko niektóre populacje, np. na Półwyspie Przylądkowym w RPA, gdzie polują na nie chronione lwy i lamparty, a ich siedliska są niszczone. Wiele grup wędruje w okolice miast, zbierając resztki ludzkiego jedzenia i atakując ludzi, a miejscowi je zestrzeliwują. Populacja ta, choć nie stanowi zagrożenia dla gatunku jako całości, jest chroniona.

Ranga 8: Siamang (90 cm wzrostu)

Ocena: 4.4

Siamang (Symphalangus syndactylus) to małpa człekokształtna, największa z gibonów. Siamang ma 75-90 cm wzrostu i waży 8-13 kg. Jak wszystkie gibony, ma bardzo długie ramiona – ich rozpiętość wynosi 1,5 metra. Jego ciało pokryte jest czarną wełną. Mają dobrze rozwiniętą torebkę gardłową, która pozwala im śpiewać bardzo głośno – ich głos słychać nawet w odległości 3-4 km.

Siamangowie zamieszkują Sumatrę i południową część Półwyspu Malajskiego. Żyją w lesie na wysokości do 3800 metrów i większość czasu spędzają w koronach drzew. Potrafi dobrze pływać. Żywią się liśćmi i owocami drzew, jajami ptaków i małymi zwierzętami. Żyją w monogamicznych parach, każda para ma swój własny plaster, który aktywnie chroni. Młode żywią się mlekiem matki przez pierwsze 2 lata, opuszczają rodziców w trzecim roku życia i stają się dojrzałe płciowo w wieku 6-7 lat. Siamangi żyją nawet do 40 lat.

Xiamangi nie są obecnie zagrożone wyginięciem. Ale ich liczba spada z powodu nielegalnych polowań i wylesiania. Aby zachować siaman i inne zwierzęta, na Sumatrze i Półwyspie Malajskim utworzono rezerwaty przyrody.

9 miejsce: Gulman (wzrost 90 cm)

Ocena: 4.3

Drugą najwyższą z małp jest gulman (Semnopithecus entellus), zwany też langurem i hanumanem. Samiec osiąga wysokość 80-90cm z ogonem o długości 90-100cm. Samiec gulmang waży do 20 kilogramów. Samice są mniejsze, mierzą 70-80 cm wysokości i ważą nie więcej niż 9-11 kg. Ich futro jest barwione na szaro lub żółtobrązowo. Ich pysk, ręce i stopy są czarne.

Występuje w Indiach, ale także w Nepalu, Tybecie, Sri Lance i Bangladeszu. Siedliska obejmują tropikalne suche lasy i suche krzewy w subtropikach i tropikach. Żywią się pokarmem roślinnym, owadami, jajami z gniazd ptasich, powodują zauważalne szkody na plantacjach.

Żyją w dużych stadach złożonych z samców, samic i ich potomstwa. Każda grupa ma obszar 30-60 km² i chroni go zaciekle. Samice stają się dorosłe w wieku 3-4 lat, samce w wieku 4-5 lat. Po okresie dojrzewania samce są przepędzane i mogą wtedy tworzyć własne stada. Średnia długość życia langura wynosi 20 lat.

Gulmany są liczne i nie grozi im wyginięcie. Gulman uważany jest w Indiach za święte zwierzę, wcielenie boga Hanumana. Dlatego Indianie nie zabijają małp, nawet gdy te najeżdżają na ich plantacje. Brytyjscy koloniści próbowali je zabić, ale miejscowi protestowali, ukrywając małpy, a nawet zabijając Brytyjczyków.

Obecnie gulmany zadomowiły się w wielu indyjskich miastach, gdzie potrafią tworzyć kolonie liczące ponad dwa tysiące zwierząt. Hindusi zostawiają jedzenie dla tych małp i nie próbują ich przepędzać.

Ranga 10: Mandryl (80 cm wzrostu)

Ocena: 4.2

Mandrillus sphinx, kolejny członek rodziny małpowatych, uzupełnia listę największych małp. Drugi co do wielkości (po pawianach niedźwiedzich) przedstawiciel rodziny – samce mają 80 cm wzrostu i ważą 25-30 kg, samice 55-60 cm wzrostu i ważą 12-15 kg. Ich ogon jest krótki, mierzy 3-6 cm. Samce są jaskrawo ubarwione: czerwony nos, z niebieskimi kostnymi rowkami wzdłuż nosa, białe, żółte lub czerwone włosy rosnące wokół twarzy i brązowy tułów. Samice nie posiadają takiego bogactwa kolorów.

Mandryl zamieszkuje wilgotne lasy tropikalne w Kamerunie, Gabonie i Republice Konga. Często żyją wśród skał. Żywią się roślinami, jaszczurkami, gryzoniami. Trzymane w grupach do kilkuset osób. Grupy obejmują samice i potomstwo, dojrzałe samce żyją samotnie. Długowieczność – do 30 lat, dojrzewanie w wieku 4 lat.

Mandryl jest uważany za gatunek zagrożony, powodem tego jest wylesianie. Jednak w chwili obecnej bardziej niebezpieczne dla tego gatunku jest kłusownictwo. Najbardziej zagrożona populacja w Republice Konga. Tymczasem małpy urodzone w niewoli są zwracane na wolność i z powodzeniem utrzymują się na wolności.